30-06-2021

Brede welvaart krijgt voet aan de grond

Om de ontwikkeling van welvaart te meten wordt over het algemeen het bruto binnenlands product (bbp) gebruikt. Het bbp meet echter vooral de economische groei in een land. Als het gaat om de welvaart van een land is dit een te enge definitie. Bij welvaart horen ook ecologische en sociale aspecten, duurzame ontwikkeling en groene groei. De laatste jaren krijgt deze visie op welvaartsontwikkeling steeds meer voet aan de grond. Maar nieuw is het niet.

Om de ontwikkeling van welvaart te meten wordt over het algemeen het bruto binnenlands product (bbp) gebruikt. Het bbp meet echter vooral de economische groei in een land. Als het gaat om de welvaart van een land is dit een te enge definitie. Bij welvaart horen ook ecologische en sociale aspecten, duurzame ontwikkeling en groene groei. De laatste jaren krijgt deze visie op welvaartsontwikkeling steeds meer voet aan de grond. Maar nieuw is het niet.

Op 18 maart 1968 gaf senator Robert Kennedy een inmiddels fameuze speech op de Universiteit van Kansas. Fameus, omdat hij in die speech het Gross National Product (in goed Nederlands: het bbp) ter discussie stelde als de maat voor welzijn in Amerika. Dit deed hij met de woorden: ‘The GNP measures everything in short, except that which makes life worthwhile’.

Aan de andere kant van de wereld, in het Himalaya-staatje Bhutan, ontwikkelde koning Jigme Singye Wangchuk in 1972 een andere maatstaf: het bruto nationaal geluk. Hierbij worden overheidsprogramma’s niet beoordeeld op wat ze opleveren aan economische winst, maar op wat ze bijdragen aan het geluk van de bevolking.

We zijn inmiddels zo’n 50 jaar verder en sinds een aantal jaren krijgt het idee om als overheid te sturen op brede welvaart in Nederland steeds meer voet aan de grond. Voorlopers waren de Universiteit Utrecht en de Rabobank die eind 2016 gezamenlijk de eerste Brede Welvaartsindicator (BWI) lanceerden.

In dat jaar kwam ook de landelijke politiek in stelling en adviseerde de Tijdelijke commissie Breed welvaartsbegrip het kabinet om het een jaarlijkse Monitor Brede Welvaart te ontwikkelen. Het kabinet nam het advies over en vroeg de drie planbureaus (PBL, CPB en SCP) om periodiek een Verkenning Brede Welvaart te publiceren. Hierin wordt ook een koppeling gelegd met de Sustainable Development Goals (SDG’s), die lokaal steeds meer opgang vinden als instrument om duurzame doelen te realiseren.

Tegenwoordig wordt de welvaartstemperatuur van ons land regelmatig gemeten. Hierdoor is data beschikbaar waarmee economisch beleid meer in balans wordt gebracht met sociale en duurzaamheidsaspecten. Het PBL heeft een viertal fundamentele afwegingen geformuleerd die aan de orde komen bij het formuleren van beleid om brede welvaart in regio’s te stimuleren:

  • Het verbeteren van welk aspect van welvaart heeft prioriteit?
  • Van welke (groep) inwoners moet de welvaart worden bevorderd?
  • In hoeverre mag het bevorderen van de welvaart in de regio gevolgen hebben voor de welvaart in andere regio’s binnen en buiten Nederland?
  • In welke mate moet in het beleid rekening worden gehouden met de welvaart van toekomstige generaties?

Het zou mooi zijn als deze vragen een plek krijgen in de verkiezingsprogramma’s voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 en het regeerakkoord van het nieuw te vormen kabinet. Me dunkt, een halve eeuw op het onderwerp kauwen moet voldoende zijn om er nu echt werk van te maken.

Interesse?

Neem dan contact op met Joost.

Mail Joost