08-06-2020

Coronacrisis zet kloof tussen arm en rijk op scherp

De gevolgen van de coronacrisis zijn voor iedereen merkbaar. De druk op de zorg is groot, eindexamenfeesten zijn afgelast, scholen werden gesloten, verpleeghuizen zijn nauwelijks meer toegankelijk voor (klein)kinderen en werken moet zoveel mogelijk vanuit huis. Op iedereen wordt een beroep gedaan om de verspreiding van het virus af te laten nemen. Sommige mensen worden echter harder geraakt dan anderen. Met name bij jongeren en flexwerkers staan banen op de tocht. Andere groepen kunnen juist meer sparen, omdat vakanties niet doorgaan. De coronacrisis zet de verhouding tussen arm en rijk op scherp. Wat kunnen gemeenten hierin betekenen?

Nederland in actie
De coronacrisis raakt iedereen. Het virus kan jong en oud besmetten, arm en rijk, zelfstandig en zorgbehoevend. De eerste weken van de coronacrisis kwam Nederland in actie. Er werden kaartjes geschreven aan ouderen die geen bezoek mochten ontvangen, boodschappen gedaan voor kwetsbare groepen en er werd op kinderen gepast van ouders met een cruciaal beroep. Opeens was er uitgebreid aandacht voor groepen in de samenleving waarvoor ‘meedoen’ niet vanzelfsprekend is. De coronacrisis legde de vinger op de juiste plek: er ontstond meer ruimte voor compassie.

Verhouding arm en rijk
Al snel werd duidelijk dat dit niet een crisis van een paar weken zou zijn. Op dat moment ontstonden er economische zorgen. Ondanks de maatregelen van het Rijk, zijn tijdelijke contracten beëindigd en is seizoenswerk stilgelegd. Veel ZZP’ers en (startende) ondernemers zitten in zwaar weer.

Mensen met hoge inkomens en vaste contracten kunnen door de coronacrisis vaak extra sparen. Vakanties zijn immers geannuleerd en uiteten gaan zat er lange tijd niet in. Aan de andere kant zijn er groepen in de samenleving waarvan het inkomen is weggevallen. Groepen waarvan de reserves al niet groot waren. Financieel kwetsbare mensen worden onevenredig zwaar geraakt door deze coronacrisis.

Meer Nederlanders zullen de komende tijd moeilijk rondkomen. Meer mensen zullen zich zorgen maken over hun financiën en meer financiële stress ervaren. Die financiële problemen staan vaak aan de basis van andere problemen zoals schulden, eenzaamheid, huiselijk geweld en dakloosheid. Financiële problemen komen namelijk niet alleen. Hoe kunnen gemeenten hier actief op inspelen?

Adviezen aan gemeenten
We hebben drie adviezen voor gemeenten:

  1. Breng de verschillende doelgroepen in kaart. Door de crisis ontstaat een nieuwe en meer diverse groep kwetsbaren met financiële problemen. Door de verschillende doelgroepen in kaart te brengen, kan ingespeeld worden op specifieke behoeften. Een deel zal snel aan het werk kunnen indien maatregelen verder versoepeld zijn en bij een ander deel zullen de problemen in ernst toenemen.
  2. Laat ruimte voor maatwerk, creatieve oplossingen en nieuwe verbindingen. Omdat het een diverse groep betreft zijn maatwerkoplossingen nodig. Daarmee kunnen meer mensen geholpen worden en ontstaat perspectief. Leer hierbij buiten de bekende kaders te denken en te doen en zoek waar mogelijk naar creatieve oplossingen. Bekijk welke mogelijkheden er zijn, ook binnen bestaande generieke regelingen. Ook met het maken van nieuwe – en versterken van bestaande – verbindingen kunnen specifieke doelgroepen erg geholpen zijn. Bij een sterkere samenwerking tussen het sociaal domein en economische zaken zijn veel ondernemers gebaat nu zij in zwaar weer zitten.
  3. Verken de mogelijkheden voor coulance en houd ook hier rekening met de verschillende doelgroepen. Vroegtijdige hulp kan erger voorkomen. Voor sommigen zal alleen ondersteuning niet meer voldoende zijn. De schulden zijn dermate problematisch en het zicht op inkomsten wordt kleiner en kleiner. Overweeg in hoeverre extra maatregelen getroffen kunnen worden voor de mensen die ten gevolge van de coronacrisis hun schulden niet meer af kunnen lossen. Gemeenten kunnen hier een rol in spelen door verruiming van het kwijtscheldingsbeleid te verkennen en in overleg te gaan met belangrijke partners.

Meer weten?
Wil je meer weten over specifieke doelgroepen, bekijk dan eens onze artikelen over bijvoorbeeld ondernemers en schuldhulpverlening voor jongeren. Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen, kun je hulp gebruiken bij het in kaart brengen van de doelgroepen of ben je op zoek naar creatieve oplossingen? Neem dan contact op met Lieke Pullen, Lieke Veldhuis of Eva Morre!