04-04-2023

De tuin als kalmte in de chaos

Van 4 t/m 10 april 2023 is het de Week van de Groene tuin. De week is in het leven geroepen om het belang van een groene tuin onder de aandacht te brengen en hierover tips te delen. Tegenwoordig wordt een groene tuin namelijk geassocieerd met het voorkomen van wateroverlast en hittestress en het verwelkomen van insecten, vogels en andere dieren die bijdragen aan de biodiversiteit. Deze positieve associaties met een groene tuin zijn ontstaan uit bittere noodzaak en hebben een vlucht genomen door de dreigende gevolgen van klimaatverandering. Dat onze opvatting over de tuin een afspiegeling is van de tijdgeest is iets van alledag.  

De tuin als kalmte in de chaos
In de middeleeuwen werd de wilde natuur in de christelijke traditie gekoppeld aan het demonische. Donkere wouden vol met duistere en mensvijandige krachten zwaaiden daar de scepter. Deze gevoelens zijn ten dele een erfenis van inheemse tradities. En iedereen die The Lord of the Rings heeft gezien of gelezen, over de klassieke strijd tussen goed en kwaad, begrijpt dat dit beeld van het gevaarlijke woud zelfs vandaag de dag nog resoneert.  

Maar mensen in de vroege middeleeuwen hadden een oplossing tegen dit schrikbeeld: de tuin! Een kalmte in de chaos. Een harmonisch gecultiveerde natuur als afspiegeling van het paradijs. Het klooster was de plek waar je dergelijke tuinen tegenkwam. Er waren plattegronden die je vertelden hoe je met rechthoekige bedden en symmetrische beplanting de perfecte tuin schiep. Het was de plek om met hoge omheining de chaos van buitenaf te weren maar toch te genieten van de natuur. 

Onderhoudsvriendelijke tuinen 
Tegenwoordig weren we de chaos op een heel andere manier. Mensen willen niet te veel tijd kwijt zijn aan hun tuin en zien vooral op tegen het onderhoud. Plantjes eruit en tegels erin. Je ziet dat de ‘vertegeling’ steeds meer toeneemt. Uit luchtfoto’s blijkt dat 60% van de tuinen in de bebouwde kom uit betegeling bestaat. Terwijl het totaaloppervlak van onze tuinen groter is dan het Nationaal park de Hoge Veluwe. Dit tekent het belang van de week van de Groene Tuin.  

Eigen groene avonturen
Zelf ben ik vorig jaar in een woning getrokken met een kleine achtertuin. Eén van de eerste acties was het wippen van de nodige klinkers. Dit resulteerde afgelopen zomer in een prachtige groene muur met tomaten en komkommers. Deze zomer komen daar hopelijk ook frambozen, bessen en de nodige groenten bij. 
Werken in de achtertuin geeft in deze tijden van versnelling het broodnodige besef dat niet alles maakbaar en zomaar binnen handbereik is. Een rem op de vluchtigheid van de wereld. Waarin de dingen op z’n eigen tijd gaan en je overgeleverd bent aan externe factoren. 

De groene tuin als politiek
Inmiddels is de groene tuin ook politiek. Zo stond in de kieswijzer van de Provinciale Statenverkiezing de vraag over het al dan niet verstrekken van subsidie voor het vergroenen van tuinen. 80% van de grond in stadcentra is in particulier eigendom. De overheid is hier afhankelijk van haar burgers voor de uitvoer van activiteiten die in het algemeen belang zijn. Een subsidie is dan een passend instrument. Tegelijkertijd blijkt uit onderzoek dat meer groen in de publieke omgeving leidt tot groenere tuinen. Subsidiëren alleen is niet de enige weg. We staan voor een uitdaging waaraan we allemaal actief moeten bijdragen! 

Meer weten?

Wil je meer weten over de Week van de Groene Tuin en waarom mens en dier belang heeft bij groen om zich heen, neem dan gerust contact op met Nauturiaan Jesse Satink.

Mail Jesse