22-12-2021

Nederland heeft een persoonlijk record gebroken: het is de langste Nederlandse kabinetsformatie ooit. Maar woensdag was het dan toch zover. Op dag 273 was er een regeerakkoord. De presentatie is geweest, de Tweede Kamer heeft gedebatteerd en Mark Rutte is als formateur aangesteld. Nu is het aan Mark om de komende weken met de kandidaat-bewindslieden in gesprek te gaan, die door alle coalitiepartijen zijn voorgedragen. De verwachting is dat het nieuwe kabinet op z’n vroegst, wordt beëdigd in de week na het kerstreces, de week van 10 januari. Hierna zullen wij ons kunnen verblijden met de oude vertrouwde bordesscène.

Met oud en vertrouwd wordt overigens niet verwezen naar een eeuwenoude traditie. De oudste bordesfoto dateert pas uit 1939 en betrof het kabinet Colijn V. Hoewel dit kabinet al snel na de betreffende foto demissionair was, zette het opvolgende kabinet, De Geer II, de traditie wel voort. Pas in 1971 vormde zich de bordesfoto zoals wij deze kennen, waarbij het staatshoofd zich op het bordes tussen de leden van het kabinet voegt.

Het maken van de foto op het bordes kent veel ongeschreven en geschreven regels. Welke kledij trekt bijvoorbeeld aan? Er wordt aan mannen voorgeschreven een donker pak aan te trekken. Hoewel zij tegenwoordig ook wegkomen met een (licht)grijs pak. Dames hebben iets meer ruimte wat betreft hun kleding, want formeel gelden voor hen geen kledingvoorschriften. Maar ook zij moesten opletten: De vorstin moet het onbetwiste middelpunt zijn. Dit wil overigens niet zeggen dat ministers zich altijd aan deze (ongeschreven) regels houden. Zo kregen de schoenen van Hugo De Jonge in 2017 veel bekijks en had ook Annemarie Jorritsma met haar gele outfit in 1994 een ongeschreven regel gebroken.

Naast het dragen van de juiste outfit, is ook de plek op het bordes vooraf bepaald. Aan de hand van de volgorde van de hoofdstukken in de rijksbegroting waarin de ministeries aan de orde komen, wordt ook bepaald welke ministers waar moeten staan. Zo zal premier Rutte rechts van de koning komen te staan en de vicepremier links. De eerstvolgende minister komt vervolgens rechts van Rutte te staan, de daaropvolgende minister links van de vicepremier, en ga zo maar door. Soms worden er uitzonderingen gemaakt op deze verdeling van plekken: Bij kabinetten met slechts één enkele bewindsvrouw mocht ook zij vaak vooraan staan, ook als zij een ministerie bestierde waarvoor doorgaans slechts een tweede of derde rij was weggelegd.Door deze (ongeschreven) regels verschillen de foto’s vaak niet veel van elkaar. Onder de huidige coronaregels belooft de komende foto echter al een bijzondere te worden: gaan de ministers op anderhalve meter van elkaar en van de koning staan? Het zou opvallen tussen alle andere bordesfoto’s.

Maar mijn hoop is dat dat niet het enige opvallende aan deze bordesfoto zal zijn. Afgelopen week gonsde de belofte dat Rutte IV voor 50% uit vrouwen zou komen te bestaan. Een goede ontwikkeling: meer diversiteit in ons politieke bestuur heeft veel positieve effecten. Hoewel het gerucht uiteindelijk werd ontkracht door Rutte zelf, hoop ik wel dat ik deze bordesscène veel diverser is dan de vorige kabinetten. Het zou in ieder geval een bijzondere foto opleveren, die anders is dan anderen. Een traditie die wat mij betreft doorgezet mag worden.

Meer weten?

Neem dan contact op met onze Nauturiaan Desi Gielkens.

Mail Desi