28-10-2021
Een eerlijke kans voor jongvolwassenen
De coronacrisis heeft geleid tot een grote stijging van de vraag naar jeugd-ggz in Nederland. Op 11 maart jl. kopt tijdschrift Medisch Contact¹ op haar website: ‘Psychische zorg jongeren ‘volledig overgelopen’ in coronacrisis’. Het mentale welzijn van in het bijzonder jongvolwassenen staat al langere tijd onder druk. Steeds meer Nederlandse gemeenten besteden dan ook aandacht aan het verbeteren van passende zorg voor 16 tot 27-jarigen.
Het voornaamste knelpunt is de overgang van jeugdzorg naar volwassenzorg – ook wel 18-/18+ – en de periode van in ieder geval twee jaar die daaraan voorafgaat. Jongeren vallen vanaf hun 18e niet meer onder de Jeugdwet. Het verzorgen van een warme overdracht van jeugd naar volwassenzorg blijkt complex. Zo is nauwe samenwerking tussen gemeenten, semipublieke en private (zorg)partijen nodig. Daarnaast ontbreekt het vaak aan een helder vastgelegd proces over hoe een geslaagde overgang concreet vorm krijgt.
Een mooi voorbeeld van zo’n samenwerking voor jongvolwassen is het initiatief binnen de regio Ermelo, Harderwijk en Zeewolde (EHZ). Een aantal jaar geleden is een informeel netwerk tussen de gemeente, GGD en zorgaanbieders opgezet om beter in te kunnen spelen op de zorgvraag van jongvolwassenen. Voor mijn masterscriptie deed ik het afgelopen half jaar onderzoek naar de knelpunten en succesfactoren van deze samenwerking.
In de samenwerking EHZ, organiseert de netwerkcoördinator een uitvoeringstafel om complexe zorgvragen van jongeren te bespreken en daarnaast lessen te trekken uit de praktijk. De insteek is dat knelpunten uit de praktijk als agenda dienen voor de managementtafel. De uitkomsten van beide tafels worden breder binnen het sociaal domein gedeeld. Het gevolg hiervan is dat de netwerkpartners elkaar een stuk beter weten te vinden gedurende het zorgproces van jongvolwassenen. Dit laat zien dat de creatie van het netwerk, voor met name de uitvoering, heeft geleid tot verbeterde samenwerking tussen de netwerkpartners.
Deze koppeling tussen sturing op managementniveau en praktijkvoorbeelden is een van de voornaamste uitdagingen. Het onderzoek toont aan dat een sterkere sturing op managementniveau het netwerk tot een hoger niveau zou kunnen tillen. Het stellen van financiële en bestuurlijke kaders voor het 16-27 vraagstuk blijkt nodig om grootschalig en op lange termijn maatwerk voor kwetsbare jongeren te leveren.
Afstemming tussen jeugd en volwassenzorg is cruciaal voor de toekomst van jongvolwassenen. De coronacrisis heeft de noodzaak voor integrale zorg voor jongvolwassenen verder aangewakkerd. Ik raad Nederlandse gemeenten dan ook aan het voortouw te nemen een dergelijk 16-27 netwerk op te zetten. Begin daarnaast met de overdracht naar volwassenzorg voordat een jongere de leeftijd van 18 bereikt. De aanloopfase is van groot belang voor een goede overdracht. Elke jongvolwassene verdient immers een eerlijke kans!