15-06-2021
Internationale dag tegen ouderen mishandeling
Ouderenmishandeling is over de hele wereld een onderbelicht probleem. Het komt voor in ontwikkelingslanden én ontwikkelde landen. Cijfers over hoe vaak oudermishandeling voorkomt ontbreken echter in veel landen, doordat het vaak achter de voordeur afspeelt en doordat er taboe heerst op het onderwerp. Om wereldwijd aandacht te vragen voor dit probleem, organiseren de Verenigde Naties (VN) op 15 juni 2021 voor de tiende keer de ‘World Elder Abuse Awareness Day’. Hoe groot is dit probleem in Nederland? En wat kunnen gemeenten betekenen?
Ouderenmishandeling
Ouderenmishandeling is het onjuist behandelen van iemand die 65 jaar of ouder is, waarbij tevens sprake is van een (gedeeltelijke) afhankelijkheid van de oudere richting de pleger. Ouderenmishandeling is vaak een verborgen probleem. Dat maakt het lastig om een sluitende keten voor bewustwording, preventie, vroegsignalering, melding en hulpverlening te organiseren. Er kan sprake zijn van fysieke of psychische mishandeling, maar ook van financiële uitbuiting, verwaarlozing of seksueel misbruik.
Ontspoorde mantelzorg
Zowel opzettelijke als onbedoelde mishandeling komt voor. Door onkunde, overbelasting of onwetendheid van een mantelzorger kan mantelzorg omslaan in verwaarlozing of onjuiste behandeling. Deze acties komen vaak voort uit onmacht. Dit wordt ook wel ontspoorde mantelzorg genoemd.
Cijfers Nederland
Movisie heeft laten onderzoeken dat in Nederland 1 op de 20 van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ooit te maken krijgt met ouderenmishandeling. Uit het onderzoek blijkt daarnaast dat 1 op de 50 ouderen ieder jaar slachtoffer wordt van ouderenmishandeling. Op 1 januari 2020 telde Nederland 3,3 miljoen inwoners ouder dan 65 jaar. Dat betekent dat er naar schatting 165.000 ouderen in Nederland ooit te maken krijgen met ouderenmishandeling. In de meeste gevallen gaat dit volgens Movisie om financieel misbruik.
Doordat ouderenmishandeling vaak niet gemeld wordt, weten we niet precies hoe groot het probleem is. Daardoor rijst de vraag of bovenstaande cijfers niet slechts het topje van de ijsberg zijn.
Aanpak ouderenmishandeling
De eerste stap voor een gemeente is inzicht krijgen in de aard en de omvang van het probleem. Dat kan door het bundelen van diverse organisaties die een deel van de problematiek in beeld hebben. Een voorbeeld zijn ouderenallianties. Verspreid over Nederland zijn er op dit moment 30 lokale of regionale ouderenallianties. In dergelijke allianties worden diverse private en publieke organisaties gekoppeld aan elkaar, om gezamenlijk grip te krijgen op financieel misbruik bij ouderen. Ouderenmishandeling is echter meer dan alleen financieel misbruik. Om ook inzicht te krijgen in de andere vormen van ouderenmishandeling, is een brede start nodig met partners zoals financiële instellingen, maatschappelijk werk, Veilig Thuis, welzijn, zorg, veiligheid en wijkteams. Zorg dat je elkaar weet te vinden, gezamenlijk in beeld krijgt wat er speelt in jullie gemeente en hoe jullie hier op in kunnen spelen.
Meer weten over dit onderwerp?
Movisie publiceerde een ervaringsverhaal over financiële uitbuiting bij een ouder echtpaar.
Meer weten?
Wil je in je eigen regio aan de slag met een aanpak ouderenmishandeling? Eva denkt graag met je mee!