Hoe verder met het Woonplaatsbeginsel in 2023
In de Jeugdwet is het gewijzigde Woonplaatsbeginsel (WPB) nu een jaar van kracht. Het WPB bepaald welke gemeente (financieel) verantwoordelijk is voor de jeugdhulp. Het lijkt erop dat met deze wijzigingen het ene probleem is opgelost en het volgende probleem is ontstaan. Goed om dit na een jaar eens tegen het licht te houden.
Verandering van welke woonplaats wordt gebruikt
In de oude situatie werd aan de hand van de huidige woonplaats van de gezagsdrager de woonplaats bepaald. Het was arbeidsintensief om te achterhalen wat de woonplaats was van de gezagsdrager. Daarnaast veranderde deze woonplaats soms gedurende het zorgtraject, bijvoorbeeld door verhuizing of verlies van gezag. Dat maakte dat een andere gemeente halverwege verantwoordelijk werd voor een lopend zorgtraject. Kortom, goede redenen om de wet te wijzigen.
In de nieuwe situatie wordt aan de hand van de woonplaats van de jeugdige, bij de eerste de aanvang van de zorgvraag, bepaald welke gemeente verantwoordelijk is voor de jeugdhulp. De omslag van financiering bleek een grote opgave voor gemeenten. Vooral in het achterhalen van de woonplaats van de aanvang van de zorgvraag. In sommige gevallen ging er maanden overheen voordat er duidelijkheid was.
Regievraagstuk en contracteren nieuw probleem
Deze omslag was niet het enige struikelblok. Allereerst het regievraagstuk, ter illustratie: Hoe kan een gemeente in het Noorden van het land de juiste zorg bepalen voor een cliënt in het Zuiden van het land? De gemeente in het Noorden kent de cliënt niet, het dossier niet en de lokale zorgaanbieders niet. Eén oplossing had kunnen zijn dat de regie over de zorg belegd blijft bij de gemeente in het Zuiden. Maar hoe houdt de gemeente in het Noorden dan grip op kwaliteit en kosten, zij is immers wel verantwoordelijk. En wil de gemeente in het Zuiden dit wel?
Naast het regievraagstuk is ook het contracteren van partijen een uitdaging. Gemeenten gaan hier verschillend mee om. Ze vragen de lokale partijen de partijen uit het land op te nemen als onderaannemer. Of ze gaan kleine losse contracten aan met de aanbieders. Een extra administratieve last voor aanbieders en gemeente. Waarbij ook de vraag over rechtmatigheid speelt.
Juist kwetsbare doelgroep en privacy ingewikkeld
Een rechttoe rechtaan oplossing is niet gevonden in 2022. Mede omdat we het hebben over een kwetsbare doelgroep: kinderen en jongeren die niet voor niets jeugdhulp hebben. Waarbij een groot deel van de trajecten binnen het WPB uit pleegzorg bestaat. Bovendien vraagt de kwetsbaarheid van de cliënten om voorzichtigheid rondom hun privacy. Van cliënten is de zorg- en persoonsinformatie geheim. Hierbij spelen veiligheidsoverwegingen soms een rol. Het communiceren met zorgaanbieders en andere gemeenten is daardoor nog lastiger.
Een blik op 2023
Goed nieuws is dat het gewijzigde WPB per 1 januari 2023 níet ingaat voor Beschermd Wonen. En dat ook in 2023 o.a. de VNG zich weer buigt over hoe de wet meer werkbaar te maken. Waarbij opgemerkt moet dat er geen perfecte of eenvoudige oplossing is. Wat wel kan is gemeenten en zorgaanbieders goed betrekken, daar zit de expertise. En ervoor te zorgen dat jeugdigen hier geen hinder van ondervinden. Voor hen blijft goede en stabiele zorg wat telt.
Hierover doorpraten?
Dat kan. Neem dan contact op met Nauturiaan Joost Cornielje en bekijk samen hoe we jouw gemeente verder kunnen helpen met dit onderwerp.