04-10-2021

Suïcidepreventie: de gemeente als ondersteuner, verbinder en coördinator

Op 10 september was het World Suicide Prevention Day. Een dag waarop we wereldwijd stil staan bij suïcide. In Nederland sterven dagelijks sterven gemiddeld vijf personen aan suïcide. 135 personen per dag doen een suïcidepoging. De impact van suïcide is groot. Suïcide stopt niet bij de slachtoffers, maar raakt ook naasten, zorg- en hulpverleners en overige betrokkenen. Daarom is het belangrijk kansen voor preventie te benutten.

Een landelijke en lokale verantwoordelijkheid
Met het wetsvoorstel voor de Wet integrale suïcidepreventie wordt beoogd suïcidepreventie zowel een landelijke als lokale verantwoordelijkheid te maken. Het wetsvoorstel is nog niet aangenomen, maar is onderdeel van meerdere ontwikkelingen in Nederlands suïcidepreventiebeleid over de afgelopen twaalf jaar. Op het gebied van suïcidepreventie heeft Nederland inmiddels een landelijke hulplijn, een landelijk onderzoeksprogramma en een landelijke agenda suïcidepreventie. Hiermee toont de overheid aandacht en verantwoordelijkheid voor suïcidepreventie.

Op suïcide rust nog steeds een taboe, onbegrip en onwetendheid. Daarom praten suïcidale personen niet (altijd) over hun gedachten en gevoelens. Terwijl praten juist zo belangrijk is om de drempel naar hulp zoeken te verlagen. Het is daarom van belang bewustzijn over (de impact van) suïcidaliteit te vergroten en de taboe te verminderen, om hiermee suïcidaliteit (beter) bespreekbaar te maken. Dit is op verschillende manieren te doen, waaronder door inzet van publiekscampagnes, kennisdeling en voorlichting.

De ondersteunende, verbindende en coördinerende rol van de gemeente
Lang niet alle personen met suïcidale gedachten zijn in behandeling bij de geestelijke gezondheidszorg (GGZ). Daarom hebben professionals in ‘sleutelposities’, zoals sociale teams, schuldhulpverlening, het onderwijs, de huisarts of politie, een belangrijke rol in suïcidaal gedrag herkennen, bespreekbaar maken en doorverwijzen naar de juiste hulp. Gemeenten hebben inwoners in beeld die (mogelijk) niet in beeld zijn binnen de GGZ, via (maatschappelijke) organisaties en professionals in sleutelposities. Gemeentelijk beleid draagt daarom bij aan integrale suïcidepreventie.

Omdat (maatschappelijke) organisaties en professionals in sleutelposities dicht bij de inwoner staan, heeft de gemeente een coördinerende rol. Enerzijds in de ondersteuning van (maatschappelijke) organisaties en professionals in sleutelposities in het signaleren en handelen bij een (vermoeden van) suïcidaliteit. Dit doet de gemeente bijvoorbeeld door trainingen en voorlichting aan te bieden bij (maatschappelijke) organisaties en professionals. Anderzijds door verbinding in de keten tussen diverse (maatschappelijke) organisaties te stimuleren. Op deze manier deelt de keten kennis en ervaringen omtrent suïcidepreventie. Ook leert de keten elkaar hierdoor beter kennen, wat de doorverwijsfunctie versterkt. Organisaties die suïcidaliteit niet behandelen, moeten namelijk kunnen doorverwijzen om te voorkomen dat iemand uit beeld verdwijnt. Hierin heeft een warme overdracht daarom de voorkeur.

Tot slot is van belang het informele netwerk niet uit het oog te verliezen. Naast professionals is het belangrijk om inwoners te informeren over de beschikbare hulp en ondersteuning in de gemeente. Dit bereikt niet alleen inwoners met behoefte aan hulp en ondersteuning, maar ook inwoners die iemand kennen met (mogelijke) behoefte aan hulp en ondersteuning.

Wat kun jij doen?
Praten over suïcidaliteit is belangrijk. Wil je meer weten over het signaleren van, praten over en hulp zoeken bij suïcidaliteit? Stichting 113 Zelfmoordpreventie heeft een kosteloze online training: Vraag Maar. Naast deze training is veel informatie over suïcidaliteit te vinden op de website van Stichting 113 Zelfmoordpreventie. Deze informatie is beschikbaar voor personen die zelf met suïcidale gedachten rondlopen, en voor de omgeving van deze personen. Ook is veel informatie te vinden op de website van MIND.

Meer weten?

… over dit onderwerp. Neem dan contact op met onze Nauturiaan Danique.

Mail Danique