31-03-2020Q&A

Voedselbanken onder druk tijdens coronacrisis

De komende periode beantwoordt Nautus vragen van gemeenten over de effecten van het coronavirus voor inwoners, ondernemers en organisaties. Vandaag in de Q&A: Tegen welke problemen lopen voedselbanken aan en wat kan de gemeente doen om te helpen? 

Waarom staan Voedselbanken onder druk?
De gevolgen van de uitbraak van het coronavirus raken ons allemaal. In deze tijd is het belangrijk ervoor te waken dat de kwetsbaarste groepen in onze samenleving onevenredig zwaar getroffen worden. De verwachting is dat door de gevolgen van het coronavirus meer mensen een beroep op voedselbanken doen. Dit zet de voedselbanken onder druk. Een aantal uitgiftepunten en distributiecentra stopten met de levering doordat:

  1. Veel vrijwilligers tot de risicogroep van het coronavirus behoren;
  2. Voedselbanken te weinig voedsel ontvangen, vanwege tekorten in de supermarkten en gesloten horecagelegenheden;
  3. Sommige locaties niet geschikt zijn om volgens de voorschriften van het RIVM de voedselpakketten uit te delen.

Waar in de eerste week van de coronacrisis voedselbanken veel producten ontvingen van horeca, kantoren, scholen en kinderopvangcentra, loopt het aanbod naar verwachting de komende weken terug. Supermarkten houden minder producten over doordat mensen in groten getale met volle boodschappenkarren naar huis gaan en lege schappen achterlaten. De meeste voedselbanken hebben gelukkig houdbare producten ruim op voorraad. Maar voor belangrijke verse producten zoals zuivel, beleg, groente en fruit is niet met zekerheid te zeggen of hier de komende weken voldoende van zal zijn.

Wat doet het Rijk?
Het Rijk zit niet stil. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit hebben met de VNG en Voedselbanken Nederland een actieteam in het leven geroepen om de distributie en uitgifte van voedselbanken te versterken. Daarnaast heeft het Kabinet besloten eenmalig een subsidie van 4 miljoen in het calamiteitenfonds van voedselbanken Nederland te storten. Als de steun van het actieteam niet afdoende is, dan kunnen voedselbanken als tijdelijke noodoplossing via de landelijke Voedselbank een beroep doen op het calamiteitenfonds.

Wat zien we bij gemeenten?
We zien dat het de meeste voedselbanken lukt het om voldoende voedsel aan hun klanten uit te blijven reiken. Dat is mede dankzij de lokale initiatieven die ontstaan. Initiatieven waarbij voedselbanken, gemeenten en andere partijen elkaar vinden om de uitgifte van voedselpakketten voort te zetten. Zo zijn er gesloten restaurants die koken voor de voedselbank, worden voedselpakketten door (nieuwe) vrijwilligers aan huis bezorgd en helpen gemeenteambtenaren bij de lokale voedselbank. Dergelijke initiatieven zijn van groot belang voor de continuïteit van de dienstverlening van voedselbanken.

De afgelopen dagen hebben zeventien voedselbanken problemen gemeld bij Voedselbanken Nederland. Voedselbanken Nederland benadrukt dat het veelal gaat om tijdelijke problemen.

Wat adviseert Nautus aan gemeenten?
Houd nauw contact met de Voedselbank in de gemeente of regio. De situatie verandert snel. Van veel producten is de toevoer niet ruim van tevoren bekend. Daarnaast kan het voorkomen dat vrijwilligers zich kort van tevoren afmelden vanwege ziekte. Tevens kan het aantal aanvragen voor voedselpakketten snel toenemen. Houd daarom contact met de Voedselbank, denk mee en bepaal samen op welke manier de gemeente bij kan springen als dat nodig blijkt te zijn. Ga flexibel en coulant om met eventuele budgetten. Door samen te werken kunnen Voedselbanken openblijven.

We adviseren gemeenten het volgende om voedselbanken te ondersteunen:

  1. Gebruik bij een vrijwilligerstekort de gemeentelijke communicatiekanalen om een nieuwe groep vrijwilligers aan te spreken en overweeg de inzet van gemeenteambtenaren als hun reguliere werk stilligt;
  2. Ondersteun in het geval van voedseltekort bij het beschikbaar maken van boodschappenbonnen en het maken van afspraken met lokale ondernemers. Boodschappenbonnen dienen als aanvulling op de voedselpakketten wanneer deze niet voldoende gevuld zijn. Inwoners halen met de boodschappenbonnen de boodschappen bij de supermarkt op. Sommige Voedselbanken hebben zelf een noodpotje om deze kosten te dekken, in andere gevallen kunnen gemeenten overwegen om hier een bijdrage aan te leveren. Daarnaast ligt het werk van veel lokale ondernemers op dit moment stil. Stimuleer de voedselbank om met deze ondernemers afspraken te maken over extra inspanning. Denk aan een bakker die tijdelijk extra brood kan bakken, of aan horecaondernemers die maaltijden willen leveren;
  3. Mocht de uitgiftelocatie van de Voedselbank niet geschikt zijn om de richtlijnen van het RIVM op te volgen, dan zijn er een aantal oplossingen mogelijk:
    • Verspreid de uitgifte van voedselpakketten over meerdere momenten, zodat voldaan kan worden aan de RIVM-richtlijnen;
    • Een tent kan vrijwilligers extra ruimte geven om afstand te kunnen houden van elkaar en de klanten;
    • Overweeg bezorging van voedselpakketten, dan hoeven er geen groepen samen te komen voor het ophalen van pakketten.

Wil je meer weten?
Staat de voedselbank in jouw gemeente ook onder druk en heb je na het lezen van dit artikel nog vragen? Neem dan vrijblijvend contact op met Lieke Veldhuis of Eva Morre. Of check een van de volgende handige links: Rijksoverheid, Voedselbanken Nederland (nieuws)Voedselbanken Nederland (voor klanten), Omroep Brabant, Omroep Zeeland, Trouw.

 

 

Is jouw vraag niet beantwoord?

Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen? Neem dan vrijblijvend contact op met Lieke Veldhuis of Eva Morre.

Meer tips om door de coronacrisis te komen

Maatschappelijk opvang tijdens een maatschappelijke crisis

Dak- en thuislozen zijn mobiel, hebben meestal een lagere weerstand...

5 tips om het eenzaamheidsvirus aan te pakken

Koning Willem-Alexander omschreef het treffend: “het coronavirus kunnen wij niet...

Even geen Corona-bericht

Zijn er nog berichten die niet over Corona gaan? Gisteren...

Hoe gemeenten zzp’ers helpen met TOZO

De crisis die veroorzaakt wordt door het coronavirus raast door...

5 tips die gemeenten door de Corona-storm loodsen

De effecten van het Corona-virus (en de maatregelen om het...

Schuldhulpverlening op afstand: hoe werkt dat?

 Vanwege de corona-maatregelen komen schuldhulptrajecten in gevaar omdat fysiek contact...

Maak een creatieve match bij corona-uitdagingen!

De coronacrisis stelt gemeenten voor nieuwe uitdagingen. Maar met een...

Coronacrisis raakt werkgelegenheid kwetsbare groepen

Het coronavirus zorgt niet alleen voor een gezondheidscrisis, maar raakt...
Lees meer