17-03-2022

Who run the world? Girls!

Het is de dag na de gemeenteraadsverkiezingen en Nederland heeft zijn stem uitgebracht. Ik heb een kleine hoop dat de uitslag dit jaar wat vrouwvriendelijker is. Uit de uitslag van vier jaar geleden blijkt dat vooral mannen favoriet zijn: 69 procent van de raadsleden is man, tegen 31 procent vrouw. In maar zeven van de 345 gemeenten is minstens de helft van de raadsleden vrouw. En misschien nog erger: de top elf meest voorkomende voornamen bij raadsleden bestaat uit de namen Jan, Peter, Henk, Hans, Wim, Jos, Bert, Paul, Erik, Frans en Frank.

In het bedrijfsleven of onderwijs is dit helaas niet anders. Volgens de Bedrijvenmonitor Topvrouwen 2020 heeft twee derde van de grote bedrijven in ons land geen vrouwen in het bestuur. En het percentage vrouwelijke hoogleraren haalt de twintig procent nog niet. Met dat laatste gegeven lopen we achter in Europa: we laten alleen Tsjechië, Litouwen en Cyprus achter ons. Dit kan (en moet!) toch anders? Maar wat is de reden achter dit grote verschil? En misschien wel het belangrijkste: hoe zorgen we voor meer vrouwen aan de top?

Leidinggeven = heel veel werken
Er is een verband tussen leidinggevende functies, fulltime werk en overwerk. Dit komt naar voren in het rapport ‘Verschillende wegen naar leidinggeven’, gepresenteerd door het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP). Werk je fulltime en maak je veel overuren boven op je standaard werkweek van veertig uur, dan heb je een grote kans om door te stromen naar een topfunctie. Maar overwerken is lastig als je niet fulltime werkt. Van de groep 25 tot 35-jarige vrouwen, werkt maar 34 procent fulltime, tegenover zeventig procent van de mannen. Het veel parttime werken van vrouwen kan dus een reden zijn voor weinig vrouwelijke leiders.

Daarnaast zijn veel instituties in Nederland ingericht op mannen: we hebben papa-dag, maar de mama-dag ontbreekt. Dit maakt het bijzonder als de man een dag vrij neemt om voor zijn kind te zorgen, terwijl we dit voor vrouwen als vanzelfsprekend ervaren. We zien leiderschap door een seksebril: dat hoort nou eenmaal bij mannen. Vanuit vooroordelen verwachten we dat de vrouw een stapje terug doet als er een kind komt. Tot slot speelt het zelfbeeld van een vrouw ook een rol. Een experiment geeft aan dat vrouwen pas gaan solliciteren als er een perfecte match is, wanneer zij zich herkennen in meer dan de helft van de competenties in de vacature. Want ja, als je een verkeerde keuze maakt, is het gras toch niet groener bij de buren.

‘Hoe ga je het met de kinderen doen?’
In de politiek is de situatie helaas niet veel anders. Een van de oorzaken is het ideaalbeeld dat we allemaal hebben bij politiek leiderschap. Een witte man in een blauw pak: zo ziet een leider eruit. Vrouwelijke politici krijgen nog steeds vooral de vraag ‘hoe ze dat toch met de kinderen gaan doen’. De media bevraagt ze minder op de inhoud en spreekt ze bijvoorbeeld niet met hun volledige titel aan. Dit zijn hele kleine uitsluitingsmechanismen, maar met een onbedoeld groot effect. Op deze manier creëren we barrières voor vrouwen om door te stromen naar de positie van lijsttrekker.

Vrouwen aan de top
Het is een gemiste kans dat we niet goed gebruik maken van de helft van ons arbeidspotentieel. Econome Esther-Mirjam Sent, hoogleraar, Eerste Kamerlid én vrouw, geeft aan dat vrouwen het namelijk beter doen op de universiteit dan mannen. Ook functioneren bedrijven met gemengde teams beter. Maar hoe krijgen we dan meer vrouwen aan de top? Praat met vrouwen, luidt een van de oplossingen. Vraag vrouwen die deeltijd werken, of zij geïnteresseerd zijn om meer uren te maken. Omgekeerd kunnen bedrijven zich afvragen of zij leidinggevende functies niet ook deeltijd kunnen invullen.

Daarnaast dragen goede voorbeelden bij aan meer vrouwen in de politiek en bestuur. Finland en Nieuw-Zeeland hebben beide een jonge, vrouwelijke premier. Dit zorgt voor een rolmodel, waar andere vrouwen naar willen streven. Een andere, misschien tijdelijke, oplossing, is een vrouwenquotum. Sinds 1 januari 2022 geldt in het Nederlandse bedrijfsleven zo’n quotum: de toplaag van het Nederlandse bedrijfsleven moet voor minstens 33 procent uit vrouwen bestaan. Vrouwenquota kunnen een oplossing zijn, maar de vraag is of je aan de top wilt komen omdat je vrouw bent óf omdat je de competenties hebt die bij de functie passen. Maar de meest belangrijke, maar ook meeste lastige, oplossing is het veranderen van de Nederlandse ingebedde normen en waarden. Het beeld van een vrouw, ook met kinderen, in een topfunctie, is iets wat onze samenleving moet gaan geloven. En deze kans moet de vrouw vervolgens ook krijgen. Want who run the world? Girls!

Meer weten?

… over dit onderwerp neem dan contact op met onze Nauturiaan Julia.

Mail Julia