Wordt mijn huis nog wel schoongemaakt?

Huishoudelijke hulp
Gemeenten in Nederland hebben de wettelijke taak om ondersteuning te bieden aan personen die onvoldoende zelfredzaam zijn en waarbij het netwerk niet kan bijdragen. Deze ondersteuning is vastgelegd in de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Een van de (maatwerk)voorzieningen die gemeenten aan hun kwetsbare inwoners moeten leveren is huishoudelijke hulp. In tijden van deze crisis blijft het van belang om deze ondersteuning te kunnen bieden. De opgelegde maatregelen zorgen er echter voor dat de ondersteuning die men gewend was onder druk staat of om aanpassingsvermogen vraagt. Daarnaast behoren veel inwoners die huishoudelijke hulp ontvangen tot een risicogroep, omdat ze bijvoorbeeld 70 jaar of ouder of (chronisch) ziek zijn. Hoe gaan gemeenten, maar ook het Rijk en inwoners hiermee om? Welk aanpassingsvermogen wordt er van de huishoudelijke hulp gevraagd en wat doet dit met degenen die deze vorm van zorg nodig hebben?

Een richtlijn vanuit het Rijk
Door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is een richtlijn aangeboden aan gemeenten en aanbieders die de continuïteit van de zorg moet waarborgen. Juist in tijden van deze crisis is een schoon en opgeruimd huishouden voor veel inwoners ontzettend belangrijk.

De praktijk
De vraag is vervolgens of deze richtlijn daadwerkelijk wordt toegepast in de praktijk? Uit een onderzoek van de patiëntenfederatie Nederland is naar voren gekomen dat 40 procent van de mensen die voor de coronacrisis thuiszorg (waar huishoudelijke hulp onder valt) of hulp van wijkverpleegkundigen kregen nu minder of geen zorg ontvangen. Zorgaanbieders geven zelf aan dat cruciale zorg altijd geboden zal blijven worden, maar om het besmettingsgevaar voor hun kwetsbare cliënten te beperken niet noodzakelijke zorg vaker afgezegd wordt. Een cliënt kan hier zelf ook toe besluiten. In veel gevallen wordt nog wel onderzocht in hoeverre alternatieve vormen van huishoudelijke hulp geboden kan worden. Ook kampen zorgaanbieders met een te kort aan personeel doordat in regio’s veel personeel ziek is geworden en momenteel niet in staat is om te werken, waardoor zorgafspraken niet nagekomen kunnen worden.

Wat betekent dit voor gemeenten?
Gemeenten organiseren en betalen vanuit de Wmo de huishoudelijke hulp voor hun inwoners. Ook tijdens de coronacrisis, waarop de afgesproken zorg en ondersteuning niet altijd wordt geboden, moeten zij de rekening van de contractueel overeengekomen zorg betalen. Het Rijk heeft hierbij half maart al een zeer dringend beroep gedaan op gemeenten om hun aanbieders financiële zekerheid en ruimte te bieden, in elk geval van 1 maart tot 1 juni. In de afspraken die de VNG met de ministeries van VWS en JenV heeft gemaakt staat dat aanbieders (van zorg) financiële zekerheid en ruimte nodig hebben om in deze fase van de crisis continuïteit van zorg en ondersteuning te kunnen garanderen en professionals in te zetten daar waar ze nu het meest nodig zijn. Ook blijft op deze manier voldoende capaciteit beschikbaar voor toekomstige ondersteuning.

Een andere afspraak die het Rijk met de gemeenten heeft gemaakt is dat zij worden gecompenseerd voor de meerkosten die zij aan hun aanbieders betalen als er extra maatregelen genomen moeten worden vanwege corona. Meerkosten kunnen bijvoorbeeld gemaakt worden door het volgen van de richtlijnen van het RIVM.

Het zorglandschap van Nederland ondergaat momenteel grote veranderingen. Ook hulp bij het huishouden wordt in sommige gevallen niet meer uitgevoerd zoals men dit gewend was. Nu meer en meer cliënten zelf besluiten geen hulp meer te willen bij het huishouden, is het voor gemeenten van belang om na te gaan in hoeverre de hulp voor cliënten een noodzaak blijkt. Zo kan de situatie ontstaan dat een cliënt geen hulp meer wil ontvangen, bijvoorbeeld uit angst voor besmettingsgevaar. Dit, terwijl de hulp bij het huishouden wel als noodzakelijk wordt geacht. Gemeenten staan aan de lat om deze nieuwe dynamiek op een goede manier aan te pakken.